Theo quy định tại Điều 101 Luật Đất đai 2013 áp dụng hiện hành hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư đang sử dụng đất không có giấy tờ về quyền sử dụng đất sẽ được cấp chứng nhận quyền sử dụng đất trong 2 trường hợp:
– Hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất trước ngày 1/7/2014 mà không có các giấy tờ quy định, có hộ khẩu thường trú tại địa phương và trực tiếp sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp, nuôi trồng thủy sản, làm muối tại vùng có điều kiện kinh tế – xã hội khó khăn, vùng có điều kiện kinh tế – xã hội đặc biệt khó khăn.
– Hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất không có các giấy tờ quy định nhưng đất đã được sử dụng ổn định từ trước ngày 1/7/2004 và không vi phạm pháp luật về đất đai.
Căn cứ Luật Đất đai mới quy định thêm các trường hợp được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (Sổ đỏ) đối với trường hợp hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất không có giấy tờ về quyền sử dụng đất mà không vi phạm pháp luật về đất đai, không thuộc trường hợp đất được giao không đúng thẩm quyền.
* Căn cứ Điều 138 Luật đất đai năm 2024 quy định từng trường hợp đất cụ thể mà việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất với đất không có giấy tờ sẽ được thực hiện khác nhau, cụ thể:
– Trường hợp (1): Hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất trước ngày 18/12/1980, nay được UBND cấp xã nơi có đất xác nhận không có tranh chấp.
– Trường hợp (2): hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất từ ngày 18/12/1980 đến trước ngày 15/10/1993, nay được UBND cấp xã nơi có đất xác nhận không có tranh chấp.
– Trường hợp (3): Hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất từ ngày 15/10/1993 đến trước ngày 1/7/2014, nay được UBND cấp xã nơi có đất xác nhận là không có tranh chấp.
Bên cạnh đó, nếu thửa đất có nhiều hộ gia đình, cá nhân sử dụng chung thì hạn mức đất ở quy định ở 3 trường hợp trên được tính bằng tổng hạn mức đất ở của các hộ gia đình, cá nhân đó.
Nếu một hộ gia đình, cá nhân sử dụng nhiều thửa đất có nhà ở, được UBND cấp xã nơi có đất xác nhận đã sử dụng đất ổn định từ trước ngày 15/10/1993 thì hạn mức đất ở được xác định theo quy định đối với từng thửa đất đó.
* Đối với hộ gia đình, cá nhân thuộc đối tượng được giao đất nông nghiệp theo quy định đã sử dụng đất ở, đất phi nông nghiệp trước ngày 01/7/2014 được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất khi có đủ các điều kiện sau:
– Không có các giấy tờ quy định;
– Có đăng ký thường trú tại địa phương thuộc vùng có điều kiện kinh tế – xã hội khó khăn, vùng có điều kiện kinh tế – xã hội đặc biệt khó khăn;
– Được Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất xác nhận không có tranh chấp
* Đối với Hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất ổn định vào mục đích thuộc nhóm đất nông nghiệp, nay được Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất xác nhận không có tranh chấp thì được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất theo hình thức Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất đối với diện tích đất đang sử dụng nhưng không vượt quá hạn mức giao đất nông nghiệp cho cá nhân quy định tại Điều 176 của Luật này.
Thời hạn sử dụng đất tính từ ngày được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất; diện tích đất nông nghiệp còn lại (nếu có) phải chuyển sang thuê đất của Nhà nước.
Ngoài ra, việc áp dụng quy định về hạn mức đất ở của địa phương để xác định diện tích đất ở trong các trường hợp nêu trên được thực hiện theo quy định tại thời điểm người sử dụng đất nộp hồ sơ để cấp Sổ đỏ.
Đối với hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất trong các trường hợp trên nếu không đủ điều kiện được cấp Sổ đỏ thì được tạm thời sử dụng đất theo hiện trạng cho đến khi Nhà nước thu hồi đất và phải kê khai đăng ký đất đai theo quy định.
Điều luật này cũng nhấn mạnh thêm, Nhà nước có trách nhiệm cấp Sổ đỏ cho các trường hợp đã đăng ký và đủ điều kiện theo các quy định đã nêu.
Như vậy, theo Luật Đất đai mới kể từ thời điểm có hiệu lực, tức là ngày 01/01/2025, sẽ nới điều kiện cấp Sổ đỏ cho đất không có giấy tờ so với quy định hiện hành.